روشن شدن ترازنامه فدرال رزرو: نگاهی دوستانه از سوی عضو کمیته بازار باز فدرال
در تاریخ ۱۰ جولای ۲۰۲۵، کریستوفر جی. والر، عضو کمیته بازار باز فدرال (FOMC) در سخنرانی خود با عنوان “روشن شدن ترازنامه فدرال رزرو” به تشریح ابعاد پیچیده و اغلب گیج‌کننده ترازنامه بانک مرکزی پرداخت. این سخنرانی فرصتی عالی برای درک بهتر عملکرد یکی از ابزارهای کلیدی سیاست پولی فدرال رزرو فراهم می‌کند. بیایید با زبانی ساده و دوستانه به نکات کلیدی این سخنرانی نگاهی بیندازیم.
ترازنامه فدرال رزرو چیست؟ چرا باید به آن اهمیت دهیم؟
تصور کنید ترازنامه فدرال رزرو مانند یک صورتحساب بزرگ است که نشان می‌دهد فدرال رزرو چه دارایی‌هایی دارد و چه بدهی‌هایی را متقبل شده است. دارایی‌های اصلی فدرال رزرو شامل اوراق بهادار دولتی (مانند اوراق قرضه خزانه داری) و اوراق بهادار تضمین شده توسط وام مسکن (MBS) است. اما سمت بدهی چیست؟ بخش اعظم بدهی‌های فدرال رزرو را “ذخایر بانکی” تشکیل می‌دهد. این‌ها پول‌هایی هستند که بانک‌ها در حساب‌های خود نزد فدرال رزرو نگهداری می‌کنند. علاوه بر این، “ارز در گردش” نیز یکی از بدهی‌های مهم فدرال رزرو محسوب می‌شود.
چرا این ترازنامه برای ما مهم است؟ در طول سال‌ها، فدرال رزرو از اندازه ترازنامه خود به عنوان ابزاری برای تأثیرگذاری بر شرایط مالی و اقتصادی استفاده کرده است. در دوران بحران مالی، فدرال رزرو با خرید حجم زیادی از اوراق بهادار (که به آن تسهیل مقداری یا QE می‌گویند)، ترازنامه خود را به شدت گسترش داد. هدف از این کار، کاهش نرخ بهره بلندمدت و افزایش نقدینگی در سیستم مالی بود تا به خروج از رکود کمک کند.
چرا حالا صحبت از ترازنامه است؟ کاهش ترازنامه (QT)
در سال‌های اخیر، با بهبود شرایط اقتصادی، فدرال رزرو شروع به کاهش حجم ترازنامه خود کرده است. این فرآیند که به آن “کاهش مقداری” یا QT (Quantitative Tightening) گفته می‌شود، در واقع عکس تسهیل مقداری است. فدرال رزرو به اوراق بهادار خود اجازه می‌دهد که سررسید شوند و آن‌ها را نمی‌خرد، یا حتی در مواردی آن‌ها را می‌فروشد. این کار باعث کاهش حجم دارایی‌ها و بدهی‌های فدرال رزرو می‌شود.
آقای والر در سخنرانی خود به این نکته اشاره کرد که درک چگونگی تأثیر این کاهش ترازنامه بر اقتصاد، موضوعی است که فدرال رزرو به طور مداوم در حال مطالعه و تحلیل آن است. یکی از بحث‌های اصلی در این زمینه، تأثیر آن بر “ذخایر بانکی” است. همانطور که گفتیم، ذخایر بانکی بخش بزرگی از بدهی‌های فدرال رزرو را تشکیل می‌دهند. هنگامی که فدرال رزرو ترازنامه خود را کاهش می‌دهد، به طور طبیعی میزان ذخایر بانکی در سیستم کاهش می‌یابد.
تأثیر کاهش ترازنامه بر ذخایر بانکی و نرخ بهره وجوه فدرال
سوال اینجاست که کاهش ذخایر بانکی چه اثری دارد؟ آقای والر توضیح داد که سطح ذخایر بانکی می‌تواند بر نحوه عملکرد نرخ بهره وجوه فدرال (Federal Funds Rate) تأثیر بگذارد. نرخ بهره وجوه فدرال، نرخ بهره‌ای است که بانک‌ها برای قرض دادن ذخایر خود به یکدیگر در یک شبه به طور فدرال رزرو، یک نهاد نظارتی مستقل است و مسئول سیاست پولی آمریکا می باشد. این نرخ، نرخ بهره کلیدی در اقتصاد آمریکا است و بر نرخ‌های بهره دیگر در سراسر اقتصاد تأثیر می‌گذارد.
در گذشته، سطح ذخایر بانکی نسبتاً کم بود و بانک‌ها برای تأمین نیازهای کوتاه‌مدت خود به طور مداوم ذخایر خود را بین یکدیگر قرض می‌دادند. این معاملات ذخایر، قیمت این ذخایر یعنی نرخ بهره وجوه فدرال را تعیین می‌کرد.
اما پس از تسهیل مقداری گسترده، سطح ذخایر بانکی به شدت افزایش یافت و به حدی رسید که دیگر کمبود ذخایر برای قرض دادن وجود نداشت. در چنین شرایطی، فدرال رزرو برای اینکه بتواند نرخ بهره وجوه فدرال را در محدوده هدف خود کنترل کند، مجبور شد از ابزارهای جدیدی مانند نرخ بهره بدهی ذخایر (IORB) و نرخ بهره عملیات بازار باز شبانه (ON RRP) استفاده کند. این ابزارها به فدرال رزرو این امکان را می‌دهند که به طور مؤثر نرخ بهره را حتی با وجود ذخایر فراوان در سیستم، کنترل کند.
آیا کاهش ترازنامه باعث کمبود ذخایر می‌شود؟
یکی از نگرانی‌هایی که ممکن است در مورد کاهش ترازنامه مطرح شود این است که آیا این فرآیند می‌تواند به کمبود ذخایر بانکی منجر شود و در نتیجه باعث ناپایداری در بازار ذخایر و افزایش ناگهانی نرخ بهره وجوه فدرال گردد؟ آقای والر در سخنرانی خود به این نگرانی پاسخ داد. او بیان داشت که در حال حاضر، سطح ذخایر در سیستم بسیار بالا است و کاهش آن تا حدی که منجر به کمبود شود، زمان زیادی خواهد برد. فدرال رزرو با دقت این روند را زیر نظر دارد و آمادگی دارد در صورت لزوم با ابزارهای خود بازار را مدیریت کند.
او همچنین به این نکته اشاره کرد که ممکن است در آینده، با رسیدن سطح ذخایر به سطوح پایین‌تر، بازار ذخایر دوباره به همان شکلی که در گذشته عمل می‌کرد، بازگردد و نیاز به ابزارهای فعلی کمتر شود. این به معنی تغییر در نحوه عملکرد بازار و چگونگی کنترل نرخ بهره است.
نکات کلیدی برای یادآوری:
- ترازنامه فدرال رزرو: مجموع دارایی‌ها و بدهی‌های فدرال رزرو را نشان می‌دهد.
- دارایی‌های اصلی: اوراق قرضه دولتی و MBS.
- بدهی‌های اصلی: ذخایر بانکی و ارز در گردش.
- تسهیل مقداری (QE): خرید اوراق بهادار برای کاهش نرخ بهره بلندمدت و افزایش نقدینگی.
- کاهش مقداری (QT): اجازه سررسید شدن اوراق بهادار بدون خرید مجدد یا فروش آن‌ها برای کاهش حجم ترازنامه.
- ذخایر بانکی: پول بانک‌ها نزد فدرال رزرو و یکی از بدهی‌های اصلی فدرال رزرو.
- نرخ بهره وجوه فدرال: نرخ بهره کلیدی که فدرال رزرو آن را کنترل می‌کند.
- هدف فدرال رزرو: مدیریت ترازنامه به گونه‌ای که ثبات مالی و اقتصادی حفظ شود و اهداف سیاست پولی محقق گردند.
در نهایت، سخنرانی آقای والر تلاشی بود برای شفاف‌سازی و “روشن کردن” یکی از جنبه‌های پیچیده سیاست پولی. درک این موضوع به ما کمک می‌کند تا بهتر بفهمیم چرا فدرال رزرو اقداماتی را انجام می‌دهد و این اقدامات چگونه بر اقتصاد ما تأثیر می‌گذارند. این یک موضوع مداوم برای مطالعه و نظارت است و فدرال رزرو متعهد به ارائه اطلاعات شفاف به عموم است.
Waller, Demystifying the Federal Reserve’s Balance Sheet
هوش مصنوعی اخبار را ارائه کرده است.
سؤال زیر برای دریافت پاسخ از Google Gemini استفاده شد:
در 2025-07-10 17:15، ‘Waller, Demystifying the Federal Reserve’s Balance Sheet’ توسط www.federalreserve.gov منتشر شد. لطفاً مقاله‌ای دقیق با اطلاعات مرتبط به صورت دوستانه بنویسید. لطفا به زبان فارسی و فقط با مقاله پاسخ دهید.